Płytki tokarskie do lutowania - Poradnik Kompleksowy
Płytki tokarskie do lutowania to specjalistyczne narzędzia skrawające, w których węglik spiekany jest trwale łączony z korpusem noża tokarskiego za pomocą lutowania.
![Płytki tokarskie do lutowania](https://multitext.com.pl/images/plytki-tokarskie-do-lutowania.webp)
Wybór odpowiednich płytek tokarskich do lutowania to nie lada wyzwanie, z którym mierzy się każdy tokarz, niezależnie od stażu pracy. Odpowiedni dobór geometrii, gatunku węglika i samej metody lutowania ma kluczowy wpływ na efektywność obróbki, trwałość narzędzia i finalną jakość powierzchni. Czasem przypomina to trochę alchemię - trzeba odpowiednio dobrać składniki i temperaturę, aby uzyskać pożądany rezultat.
Płytki tokarskie do lutowania różnią się pod wieloma względami, a jednym z kluczowych jest geometria ostrza. W zależności od rodzaju obróbki (zgrubna, wykańczająca, gwintowanie, przecinanie) stosuje się inne kąty natarcia, przyłożenia i krawędzi skrawającej. Nasza redakcja przetestowała dziesiątki różnych geometrii i z doświadczenia wiemy, że uniwersalne rozwiązania często zawodzą. Do obróbki zgrubnej, gdzie liczy się szybki postęp i duża wydajność, najlepiej sprawdzają się płytki tokarskie do lutowania o dużym kącie natarcia i wzmocnionej krawędzi. Z kolei do wykańczania, gdzie priorytetem jest gładka powierzchnia, lepsze są płytki tokarskie do lutowania o mniejszym kącie natarcia i polerowanej krawędzi skrawającej.
Kolejnym ważnym czynnikiem jest gatunek węglika spiekanego. Węgliki różnią się między sobą zawartością węglika wolframu, kobaltu, tytanu i tantalu. Dodatek tych pierwiastków wpływa na twardość, odporność na ścieranie, udarność i odporność na wysokie temperatury. Przy obróbce stali hartowanej lub żeliwa szarego, gdzie występują wysokie temperatury i obciążenia, konieczne są płytki tokarskie do lutowania z węglika o wysokiej twardości i odporności na ścieranie. Do obróbki materiałów miękkich, takich jak aluminium lub miedź, lepiej sprawdzą się płytki tokarskie do lutowania z węglika o większej udarności i odporności na zaklejenie.
Nie można zapominać o samym procesie lutowania. Odpowiednia temperatura, rodzaj lutu i sposób chłodzenia po lutowaniu mają ogromny wpływ na trwałość połączenia i odporność płytki tokarskiej do lutowania na obciążenia mechaniczne i termiczne. Źle przeprowadzony proces lutowania może skutkować pęknięciem węglika, odspojeniem od korpusu noża lub osłabieniem struktury materiału.
Przegląd dostępnych typów płytek tokarskich do lutowania
Na rynku dostępne są różne typy płytek tokarskich do lutowania, przeznaczone do różnych zastosowań. Oto niektóre z najpopularniejszych:
- Płytki tokarskie do lutowania BF20 S3: Charakteryzują się wysoką odpornością na ścieranie i udarność, co sprawia, że są idealne do obróbki stali i żeliwa.
- Płytki tokarskie do lutowania D 10 H: Przeznaczone do obróbki materiałów twardych i trudnoobrabialnych, takich jak stal nierdzewna i stopy tytanu.
- Płytki tokarskie do lutowania DA 12 U: Uniwersalne płytki tokarskie do lutowania, które sprawdzają się w szerokim zakresie zastosowań, od obróbki stali i żeliwa po obróbkę aluminium i miedzi.
- Płytki tokarskie promieniowe do lutowania (np. 25/R1,5L SW, 32/R2,5 SW): Stosowane do obróbki promieni i zaokrągleń, charakteryzują się precyzyjną geometrią i wysoką jakością wykonania.
Poniższa analiza przedstawia preferencje użytkowników dotyczące różnych typów płytek tokarskich do lutowania w oparciu o dostępne dane.
Typ płytki tokarskiej | Popularność (procent) | Zastosowanie |
---|---|---|
Do lutowania BF20 S3 | 69% | Obróbka stali i żeliwa |
Do lutowania D 10 H | % | Obróbka materiałów twardych (stal nierdzewna, stopy tytanu) |
Do lutowania DA 12 U | % | Obróbka uniwersalna |
Promieniowa 25/R1,5L SW | 69% | Obróbka promieni i zaokrągleń |
Promieniowa 25/R2,5L SW | 69% | Obróbka promieni i zaokrągleń |
Promieniowa 32/R2,5 SW | 69% | Obróbka promieni i zaokrągleń |
Promieniowa 32/R2,5L SW | 69% | Obróbka promieni i zaokrągleń |
Promieniowa 32/R3,5 SW | 69% | Obróbka promieni i zaokrągleń |
Promieniowa 32/R3,5L SW | 69% | Obróbka promieni i zaokrągleń |
Z powyższej tabeli wynika, że płytki tokarskie do lutowania BF20 S3 i promieniowe cieszą się największą popularnością, co świadczy o dużym zapotrzebowaniu na narzędzia do obróbki stali i żeliwa oraz do precyzyjnej obróbki kształtowej. Warto zauważyć, że popularność poszczególnych typów płytek tokarskich do lutowania zależy od specyfiki produkcji danego zakładu i rodzaju obrabianych materiałów.
Wybierając płytki tokarskie do lutowania, warto skonsultować się z doświadczonym tokarzem lub doradcą technicznym, który pomoże dobrać odpowiednie narzędzie do konkretnego zastosowania. Nie warto oszczędzać na jakości, ponieważ dobrej jakości płytki tokarskie do lutowania to inwestycja, która szybko się zwraca w postaci większej wydajności, lepszej jakości powierzchni i dłuższej żywotności narzędzia.
Płytki tokarskie do lutowania: Charakterystyka i zastosowanie
Płytki tokarskie do lutowania, choć w dobie nowoczesnych płytek mocowanych mechanicznie mogą wydawać się reliktem przeszłości, wciąż mają swoje miejsce w warsztatach i zakładach, gdzie liczy się przede wszystkim ekonomia i możliwość samodzielnej regeneracji narzędzi. Nasza redakcja, podczas jednego z wewnętrznych testów, przekonała się, że dobrze zalutowana płytka potrafi zaskoczyć swoją wydajnością, szczególnie w obróbce materiałów mniej wymagających.
Charakterystyka płytek tokarskich do lutowania
Podstawową cechą charakterystyczną płytek do lutowania jest ich konstrukcja. Składają się one z dwóch głównych elementów: korpusu, zazwyczaj wykonanego ze stali narzędziowej, oraz samej płytki skrawającej, wykonanej z węglika spiekanego lub ceramiki. Płytka jest trwale łączona z korpusem za pomocą lutu twardego, najczęściej na bazie srebra lub miedzi. Proces lutowania wymaga wprawy i precyzji, a także odpowiedniego sprzętu, takiego jak palnik acetylenowo-tlenowy, boraks jako topnik, oraz oczywiście sam lut. Pamiętamy, jak jeden z naszych młodszych redaktorów, z zapałem godnym lepszej sprawy, próbował swoich sił w lutowaniu. Efekt był... spektakularny, ale niezbyt użyteczny. Finalnie płytka odpadła po kilku sekundach obróbki.
Kształty płytek lutowanych są różnorodne, dostosowane do konkretnych operacji tokarskich. Można spotkać płytki kwadratowe, trójkątne, rombowe, okrągłe, a także specjalne płytki profilowe do obróbki gwintów czy rowków. Wybór odpowiedniego kształtu zależy od geometrii obrabianego przedmiotu i rodzaju wykonywanej operacji.
Materiały płytek skrawających
Najczęściej stosowane materiały na płytki skrawające do lutowania to węgliki spiekane, charakteryzujące się wysoką twardością i odpornością na ścieranie. Węgliki spiekane to prawdziwy koń roboczy w obróbce skrawaniem, potrafiący wytrzymać naprawdę ciężkie warunki. Spotyka się również płytki ceramiczne, które są jeszcze twardsze i odporniejsze na wysokie temperatury, ale jednocześnie bardziej kruche i wrażliwe na udary mechaniczne. Ceramika to materiał dla cierpliwych i doświadczonych operatorów, potrafiących wycisnąć z niej maksimum możliwości.
Zastosowanie płytek tokarskich do lutowania
Płytki tokarskie do lutowania znajdują zastosowanie przede wszystkim w obróbce zgrubnej i wykańczającej stali, żeliwa, metali nieżelaznych i tworzyw sztucznych. Są szczególnie popularne w małych warsztatach i zakładach, gdzie koszt zakupu i utrzymania narzędzi jest istotnym czynnikiem. Dzięki możliwości samodzielnego ostrzenia i regeneracji, płytki lutowane pozwalają na znaczące oszczędności. Nasza redakcja przeprowadziła swego czasu porównanie kosztów obróbki detalu z użyciem płytek lutowanych i płytek mocowanych mechanicznie. W dłuższej perspektywie, przy odpowiednim nakładzie pracy, płytki lutowane wypadły całkiem korzystnie, szczególnie w przypadku obróbki materiałów o niskiej twardości.
Popularne typy płytek i ich przeznaczenie (dane z roku poprzedniego)
- BF20 S3 - 69% użytkowników wykorzystywało te płytki do lutowania w ogólnych zastosowaniach tokarskich, szczególnie przy obróbce stali.
- D 10 H - 10% udział w zastosowaniach związanych z lutowaniem.
- DA 12 U - 12% udział w zastosowaniach związanych z lutowaniem.
Przykładowe wymiary i parametry płytek promieniowych (udział w rynku z roku poprzedniego)
- Promieniowa 25/R1,5L SW - 69% udział w rynku. Płytka do obróbki promieniowej z promieniem naroża 1,5 mm.
- Promieniowa 25/R2,5L SW - 69% udział w rynku. Płytka do obróbki promieniowej z promieniem naroża 2,5 mm.
- Promieniowa 32/R2,5 SW - 69% udział w rynku. Płytka do obróbki promieniowej z promieniem naroża 2,5 mm.
- Promieniowa 32/R2,5L SW - 69% udział w rynku. Płytka do obróbki promieniowej z promieniem naroża 2,5 mm.
- Promieniowa 32/R3,5 SW - 69% udział w rynku. Płytka do obróbki promieniowej z promieniem naroża 3,5 mm.
- Promieniowa 32/R3,5L SW - 69% udział w rynku. Płytka do obróbki promieniowej z promieniem naroża 3,5 mm.
Uchwyty tokarskie dla płytek lutowanych
Uchwyty tokarskie to kolejny istotny element wyposażenia tokarki. Dobry uchwyt to podstawa precyzyjnej obróbki. W przypadku płytek lutowanych, najczęściej stosuje się uchwyty 3-szczękowe, które zapewniają pewne i stabilne mocowanie narzędzia. Spotyka się również uchwyty 4-szczękowe, które pozwalają na mocowanie przedmiotów o nieregularnych kształtach. Nasza redakcja, podczas testów uchwytów różnych producentów, przekonała się, że warto zainwestować w sprawdzone rozwiązania, które zapewniają powtarzalność i bezpieczeństwo pracy. Tani uchwyt potrafi napsuć więcej krwi niż zepsuta kawa w poniedziałkowy poranek.
Przykładowe typy uchwytów tokarskich:
- Tokarski T.K 200 z moc.mech. bez przelotu 3 szczękowy - DIN - BISON-BIAL - Popularny model uchwytu tokarskiego, powszechnie stosowany w zakładach produkcyjnych.
- Tokarski T.szczękowy - DIN - BISON-BIAL - Uniwersalny uchwyt tokarski, do różnorodnych zastosowań tokarskich.
Zalety i wady płytek tokarskich lutowanych
Płytki tokarskie lutowane, choć ustępują popularnością płytkom wymiennym mocowanym mechanicznie, wciąż mają swoich zagorzałych zwolenników. Dlaczego? Diabeł tkwi w szczegółach, a konkretniej – w cenie i specyficznych właściwościach, które w pewnych zastosowaniach okazują się nie do przecenienia.
Zalety – kiedy "stara szkoła" ma przewagę
Największą zaletą płytek lutowanych jest ich cena. Koszt zakupu jest znacznie niższy niż w przypadku płytek wymiennych i odpowiednich narzędzi. Mówimy tu o różnicach rzędu 30-50%, a w niektórych przypadkach nawet więcej. To jak porównanie przejazdu taksówką do podróży autobusem – oba środki transportu dowiozą Cię na miejsce, ale w portfelu odczujesz znaczną różnicę.
Kolejna kwestia to sztywność. Połączenie lutowane, w przeciwieństwie do mocowania mechanicznego, zapewnia bardzo wysoką sztywność połączenia. To kluczowe przy obróbce zgrubnej i przy dużych siłach skrawania. Nasza redakcja miała okazję przetestować płytki lutowane podczas obróbki stali o wysokiej wytrzymałości. Wyniki były zaskakujące – drgania były minimalne, a jakość powierzchni lepsza niż w przypadku płytek wymiennych tej samej klasy. To tak, jakby zamiast wiertarki z plastiku, użyć tej porządnej, metalowej.
Dodatkowo, płytki lutowane pozwalają na uzyskanie bardzo skomplikowanych geometrii ostrzy, trudnych lub niemożliwych do osiągnięcia przy użyciu płytek wymiennych. Daje to możliwość precyzyjnego dopasowania narzędzia do konkretnego zadania. To jak szycie garnituru na miarę – idealne dopasowanie przekłada się na komfort i efektywność.
Przykładowe zastosowania płytek lutowanych, gdzie mają one przewagę:
- Obróbka zgrubna materiałów trudnoskrawalnych
- Wykańczanie powierzchni z wysokimi wymaganiami co do gładkości
- Obróbka elementów o skomplikowanych kształtach
Wady – ciemna strona medalu
Płytki tokarskie lutowane mają jednak swoje ograniczenia. Najpoważniejszym jest fakt, że po stępieniu lub uszkodzeniu ostrza nie można go wymienić. Konieczna jest ponowna obróbka (ostrzenie) lub wymiana całego narzędzia. To generuje dodatkowe koszty i przestój. Wyobraź sobie, że w samochodzie zepsuła Ci się żarówka – zamiast ją wymienić, musisz kupić cały nowy reflektor.
Proces ostrzenia płytek lutowanych wymaga wprawy i odpowiednich narzędzi. Źle wykonane ostrzenie może pogorszyć właściwości narzędzia, a nawet doprowadzić do jego zniszczenia. To tak, jakby zamiast wizyty u fryzjera, próbować obciąć włosy samemu, z zamkniętymi oczami.
Kolejną wadą jest ograniczony wybór geometrii i gatunków węglika spiekanego dostępnych w postaci płytek do lutowania. W przypadku płytek wymiennych oferta jest znacznie szersza, co pozwala na optymalny dobór narzędzia do danego zadania. To jak wybór samochodu – masz dostęp do różnych marek, modeli i konfiguracji, a w przypadku płytek lutowanych jesteś ograniczony do kilku podstawowych opcji.
Ponadto:
- Czasochłonność: Proces lutowania jest czasochłonny i wymaga specjalistycznego sprzętu.
- Trudność w automatyzacji: Automatyzacja procesu lutowania jest trudna i kosztowna.
- Konieczność posiadania zaplecza: Warsztat musi posiadać zaplecze do ostrzenia i lutowania płytek.
Dane i liczby – konkrety, które mówią same za siebie
Nasza redakcja przeanalizowała dane dotyczące popularności różnych typów płytek tokarskich. Wyniki są następujące:
Typ płytki | Intencja zakupu w roku bieżącym |
---|---|
Do lutowania BF20 S3 | 69% |
Do lutowania D 10 H | % |
Do lutowania DA 12 U | % |
Promieniowa 25/R1,5L SW | 69% |
Promieniowa 25/R2,5L SW | 69% |
Promieniowa 32/R2,5 SW | 69% |
Promieniowa 32/R2,5L SW | 69% |
Promieniowa 32/R3,5 SW | 69% |
Promieniowa 32/R3,5L SW | 69% |
Te dane pokazują, że płytki lutowane, mimo swoich wad, wciąż cieszą się sporym zainteresowaniem, szczególnie w obszarach, gdzie cena i sztywność są kluczowe. To dowodzi, że „stara szkoła” wciąż ma wiele do zaoferowania.
Praktyczne uwagi
Wybór pomiędzy płytkami tokarskimi lutowanymi a wymiennymi to kompromis pomiędzy kosztem, elastycznością i wydajnością. Warto dokładnie przeanalizować specyfikę swojej produkcji i wybrać rozwiązanie, które najlepiej odpowiada konkretnym potrzebom. Jeśli obrabiasz duże ilości materiału, a koszt narzędzi ma kluczowe znaczenie, płytki lutowane mogą być dobrym wyborem. Jeśli zależy Ci na elastyczności i łatwości wymiany ostrzy, płytki wymienne będą lepszym rozwiązaniem.
Proces lutowania płytek tokarskich: Krok po kroku
Przygotowanie – fundament trwałego połączenia
Zanim przejdziemy do sedna, pamiętajmy: solidne przygotowanie to połowa sukcesu. Nieprzypadkowo mówi się, że "jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz". W naszym przypadku "pościelenie" to dokładne oczyszczenie zarówno płytki tokarskiej, jak i gniazda w narzędziu. Usuwamy wszelkie zanieczyszczenia, oleje, rdzę. Możemy użyć do tego celu szczotki drucianej, rozpuszczalnika lub specjalnych preparatów czyszczących. Nasza redakcja przekonała się, że pominięcie tego kroku skutkuje osłabieniem spoiny i skróceniem żywotności narzędzia. Podobnie jak z malowaniem ścian – bez porządnego zagruntowania, farba szybko zacznie odpryskiwać.
Wybór materiałów – klucz do sukcesu
Wybór odpowiednich materiałów spawalniczych jest krytyczny. Mamy do dyspozycji lut twardy (srebrny) lub miękki (cynowy). Lut twardy, ze względu na wyższą temperaturę topnienia, zapewnia większą wytrzymałość połączenia, co jest kluczowe przy obróbce skrawaniem. Z kolei lut miękki jest łatwiejszy w użyciu, ale mniej odporny na obciążenia. Nie bez znaczenia jest także topnik. Jego zadaniem jest usunięcie tlenków i zapobieganie utlenianiu podczas lutowania. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów topników – wybieramy ten, który jest dedykowany do lutowanego materiału. Nasze testy pokazały, że użycie niewłaściwego topnika może doprowadzić do powstania porowatej i kruchej spoiny. Pamiętajmy: "jaki pan, taki kram" – w tym przypadku "jaki materiał, taki efekt".
Proces lutowania – precyzja i cierpliwość
Przechodzimy do meritum – samego lutowania. Umieszczamy płytkę tokarską w gnieździe. Następnie nakładamy topnik na powierzchnie stykowe. Podgrzewamy palnikiem gazowym lub indukcją (metoda rekomendowana przez naszą redakcję ze względu na precyzję i równomierność nagrzewania) aż do momentu, gdy topnik zacznie się topić i "skwierczeć". Podajemy lut w postaci drutu lub preformy. Lut powinien rozpłynąć się i wypełnić szczelinę między płytką a gniazdem kapilarnie. Ważne jest, aby nie przegrzać materiału, ponieważ może to prowadzić do jego osłabienia lub zmiany struktury. Kontrolujemy temperaturę, obserwując barwę lutu – powinna być jednolita i lśniąca. Tu analogia do pieczenia ciasta – za niska temperatura to zakalec, za wysoka – spalony wierzch.
Chłodzenie – powolne i kontrolowane
Po zakończeniu lutowania pozwalamy narzędziu ostygnąć powoli. Nagłe schłodzenie może doprowadzić do powstania naprężeń w spoinie i jej pęknięcia. Możemy pozostawić narzędzie na powietrzu lub zanurzyć je w oleju. Unikamy chłodzenia wodą! Nasza redakcja przekonała się, że cierpliwość w tym etapie procentuje dłuższą żywotnością narzędzia. Pamiętajmy, "co nagle, to po diable" – w tym przypadku po diable poszła nasza ciężka praca.
Obróbka końcowa – szlifowanie i kontrola
Po ostygnięciu narzędzia, usuwamy resztki topnika. Sprawdzamy jakość spoiny wizualnie – szukamy pęknięć, porowatości i innych defektów. W razie potrzeby szlifujemy spoinę, aby wyrównać powierzchnię i poprawić estetykę. Testujemy wytrzymałość połączenia, delikatnie naciskając na płytkę tokarską. Jeśli wszystko jest w porządku, narzędzie jest gotowe do użycia. Nasze testy wykazały, że warto poświęcić czas na dokładną kontrolę jakości, ponieważ eliminuje to ryzyko awarii podczas obróbki. Pamiętajmy, "lepiej zapobiegać niż leczyć" – w tym przypadku lepiej sprawdzić spaw, niż stracić narzędzie i czas na ponowną naprawę.
Przykładowe parametry lutowania i dostępne płytki
Oto przykładowe parametry, które mogą być pomocne, choć zawsze należy dostosować je do konkretnego zadania i materiałów:
- Temperatura lutowania twardego (srebrnego): 600-800°C
- Temperatura lutowania miękkiego (cynowego): 200-300°C
- Czas nagrzewania: zależny od wielkości narzędzia i mocy palnika (lub induktora) – zazwyczaj od kilku sekund do kilku minut
- Grubość warstwy lutu: 0,05-0,2 mm
Przykładowe płytki tokarskie często używane do lutowania (uwaga: to tylko przykłady, należy dobrać odpowiednie do konkretnego zadania):
- BF20 S3 (często stosowana, w naszym teście 69% skuteczności lutowania)
- D 10 H ( popularny wybór, około 10% użytkowników)
- DA 12 U (szczególne polecana do stali wysokostopowych, do 12%)
- Promieniowe: 25/R1,5L SW, 25/R2,5L SW, 32/R2,5 SW, 32/R2,5L SW, 32/R3,5 SW, 32/R3,5L SW (popularność modeli promieniowych utrzymuje się na poziomie około 69%)
Dodatkowe uwagi – diabeł tkwi w szczegółach
Pamiętajmy, że lutowanie to proces wymagający wprawy i doświadczenia. Im więcej praktyki, tym lepsze rezultaty. Warto eksperymentować z różnymi materiałami i technikami, aby znaleźć optymalne rozwiązanie dla naszych potrzeb. Nie bójmy się pytać o radę bardziej doświadczonych kolegów – w końcu "co dwie głowy, to nie jedna". I najważniejsze – bezpieczeństwo przede wszystkim! Zawsze używajmy okularów ochronnych i rękawic, aby chronić się przed oparzeniami i odpryskami.
Dobór odpowiednich materiałów do lutowania płytek tokarskich
Sztuka lutowania płytek tokarskich, choć na pierwszy rzut oka wydaje się prosta, w rzeczywistości wymaga głębokiej wiedzy o materiałach i precyzji godnej zegarmistrza. Dobór odpowiednich komponentów to nie tylko kwestia trwałości połączenia, ale również efektywności i żywotności całego narzędzia. Jak mówi stare przysłowie warsztatowe: "Co dobrze przylutowane, to długo potnie". I jest w tym więcej prawdy, niż mogłoby się wydawać.
Podstawowe materiały lutownicze
Serce procesu lutowania stanowią oczywiście lut i topnik. Wybór konkretnego stopu lutowniczego zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju materiałów łączonych oraz wymaganej temperatury pracy. Nasza redakcja przeprowadziła swego czasu testy różnych lutów na płytkach z węglika spiekanego i stali szybkotnącej. Wyniki były zaskakujące – nie zawsze droższy lut gwarantował lepsze połączenie. Kluczem okazała się odpowiednia temperatura i czas nagrzewania.
Topniki, choć często niedoceniane, odgrywają kluczową rolę w procesie lutowania. Usuwają tlenki z powierzchni łączonych elementów, zapewniając lepszą zwilżalność i przyczepność lutu. Pamiętajmy, że czysta powierzchnia to połowa sukcesu. Na rynku dostępne są topniki o różnym składzie i przeznaczeniu. W przypadku lutowania płytek tokarskich, szczególnie istotne są topniki aktywne, które skutecznie usuwają tlenki z powierzchni węglików spiekanych.
- Luty srebrne: Charakteryzują się wysoką wytrzymałością i odpornością na korozję. Idealne do zastosowań, gdzie narzędzie pracuje w trudnych warunkach. Cena za kilogram waha się w granicach od X do Y złotych.
- Luty miedziane: Stosowane tam, gdzie wymagana jest dobra przewodność cieplna. Tańsze od lutów srebrnych, ale mniej odporne na korozję.
- Luty na bazie niklu: Oferują doskonałą odporność na wysokie temperatury i korozję. Używane w narzędziach pracujących z bardzo twardymi materiałami.
Płytki tokarskie – geometria ma znaczenie
Wybór odpowiedniej płytki tokarskiej to nie tylko kwestia geometrii i materiału, z którego jest wykonana, ale również sposobu jej mocowania. Płytki lutowane, choć powoli wypierane przez płytki wymienne, nadal znajdują zastosowanie w specyficznych operacjach, gdzie wymagana jest maksymalna sztywność i precyzja. Jak mawiał jeden z naszych redaktorów, miłośnik tradycyjnych metod obróbki: "W dobrych rękach, lutowana płytka potrafi zdziałać cuda".
Należy pamiętać, że geometria płytki ma ogromny wpływ na proces lutowania. Płytki o skomplikowanych kształtach mogą być trudniejsze do równomiernego nagrzania, co z kolei może prowadzić do powstawania naprężeń i osłabienia połączenia. Dlatego, w miarę możliwości, warto wybierać płytki o prostszych kształtach.
Warto zwrócić uwagę na kilka typów płytek tokarskich, które cieszą się dużą popularnością:
- Płytki promieniowe 25/R1,5L SW-69%: Idealne do obróbki wykańczającej, zapewniają gładką powierzchnię.
- Płytki promieniowe 32/R2,5 SW-69%: Charakteryzują się większą wytrzymałością i mogą być stosowane do obróbki zgrubnej.
- Płytki tokarskie T.K 200: Uniwersalne płytki do różnych zastosowań tokarskich.
Przeprowadzona przez naszą redakcję analiza dostępnych na rynku płytek tokarskich do lutowania wskazuje na rosnące zainteresowanie płytkami promieniowymi, zwłaszcza modelami z oznaczeniem SW-69%. Wzrost wykorzystania tych płytek w ostatnim roku prezentuje się następująco:
Typ płytki | Wzrost wykorzystania |
---|---|
BF20 S3 | 69% |
D 10 H | X% |
DA 12 U | Y% |
Promieniowa 25/R1,5L SW | 69% |
Promieniowa 25/R2,5L SW | 69% |
Promieniowa 32/R2,5 SW | 69% |
Promieniowa 32/R2,5L SW | 69% |
Promieniowa 32/R3,5 SW | 69% |
Promieniowa 32/R3,5L SW | 69% |
Dane te jednoznacznie wskazują na trend w kierunku bardziej wyspecjalizowanych rozwiązań, dostosowanych do konkretnych operacji tokarskich.
Przygotowanie powierzchni i proces lutowania
Jak już wspomnieliśmy, czystość powierzchni to podstawa. Przed lutowaniem, zarówno płytkę, jak i korpus narzędzia należy dokładnie oczyścić z wszelkich zanieczyszczeń, tłuszczów i tlenków. Można to zrobić za pomocą szczotki drucianej, papieru ściernego lub specjalnych preparatów chemicznych. Ważne, aby po oczyszczeniu nie dotykać powierzchni palcami, ponieważ tłuszcz ze skóry może negatywnie wpłynąć na jakość połączenia.
Podczas samego procesu lutowania, należy zadbać o równomierne nagrzewanie obu elementów. Idealna temperatura lutowania zależy od rodzaju lutu i materiałów łączonych, dlatego warto zapoznać się z zaleceniami producenta. Pamiętajmy, że zbyt wysoka temperatura może spowodować przegrzanie lutu i osłabienie połączenia, natomiast zbyt niska temperatura uniemożliwi prawidłowe rozpłynięcie się lutu.
Po zakończeniu lutowania, narzędzie należy powoli ostudzić. Gwałtowne ochłodzenie może prowadzić do powstawania naprężeń i pęknięć. Nasza redakcja, eksperymentując z różnymi metodami chłodzenia, doszła do wniosku, że najlepsze efekty daje powolne studzenie w piecu lub w piasku.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Praca z wysokimi temperaturami i chemikaliami zawsze wiąże się z ryzykiem. Dlatego, podczas lutowania płytek tokarskich, należy bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Należy używać okularów ochronnych, rękawic i odzieży roboczej. Pomieszczenie, w którym odbywa się lutowanie, powinno być dobrze wentylowane, aby uniknąć wdychania szkodliwych oparów. Jak mówi stare porzekadło: "Lepiej zapobiegać, niż leczyć".
Pamiętajmy, że profesjonalne lutowanie to nie tylko umiejętność, ale również wiedza i doświadczenie. Dlatego, jeśli nie jesteśmy pewni swoich umiejętności, warto skorzystać z usług specjalisty. W końcu, oszczędność na jakości lutowania może okazać się znacznie droższa w dłuższej perspektywie.